De Nederlandse maakindustrie staat aan de vooravond van grote veranderingen. Klanten stellen hogere eisen en digitalisering verandert de manier waarop geproduceerd wordt. ‘Business as usual’ is niet langer houdbaar. Tegelijkertijd staan winstgevendheid en concurrentiekracht onder druk door stijgende kosten, buitenlandse concurrentie en een structureel tekort aan vakmensen. De verwachting is dat de industrie het de komende twintig jaar met minder mensen zal moeten doen. Om toch te kunnen blijven groeien, zal de arbeidsproductiviteit met wel 50% moeten stijgen in tien jaar tijd.
Waarom arbeidsproductiviteit cruciaal is
De afgelopen jaren kwam economische groei vooral voort uit een stijgende arbeidsparticipatie. Maar in de industrie wordt dat steeds moeilijker. De sector vergrijst, kampt met een tekort aan instroom uit technische opleidingen en moet concurreren met andere sectoren om schaars talent. Groei zal dus moeten komen uit een hogere arbeidsproductiviteit: meer toegevoegde waarde per gewerkt uur.
Ook het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) onderstreept dit belang. In haar Productiviteitsagenda (8 september 2025) worden thema’s genoemd die cruciaal zijn om productiviteit te versterken. Overheidssteun is belangrijk, maar uiteindelijk zullen bedrijven zelf de stap moeten zetten.
De voordelen van hogere productiviteit
Hogere arbeidsproductiviteit betekent dat met dezelfde inzet van mensen meer waarde wordt gecreëerd. Dat biedt ruimte voor:
-
Lagere kosten door efficiëntere processen.
-
Sterkere concurrentiekracht ten opzichte van lage-lonenlanden.
-
Grotere innovatiekracht, doordat vrijgekomen middelen kunnen worden geïnvesteerd in R&D en digitalisering.
-
Meer duurzaamheid, dankzij investeringen in energie-efficiënte machines en circulaire productie.
Voor ondernemers in de maakindustrie is productiviteitsverbetering daarmee direct gekoppeld aan winstgevendheid, continuïteit én maatschappelijke impact.
Stand van zaken in Nederland
De arbeidsproductiviteit in de Nederlandse industrie is de afgelopen dertig jaar sterk gegroeid. In 2024 stond Nederland wereldwijd op de tiende plaats (bron: EZK). Toch vlakt de groei af, terwijl andere landen met vergelijkbare welvaart juist productiviteitssprongen maken. Binnen Nederland zijn bovendien grote verschillen zichtbaar tussen sectoren.
De combinatie van stagnerende groei en personeelstekorten vormt een rem op toekomstige ontwikkeling. Het benadrukt hoe belangrijk het is om te blijven investeren in technologie, procesoptimalisatie en menselijk kapitaal.
Praktijkvoorbeelden van EKB: technologie als motor voor productiviteit
Bij EKB zien we dagelijks hoe automatisering en slimme technologie bijdragen aan hogere arbeidsproductiviteit bij onze klanten in de maakindustrie. Of het nu gaat om het reduceren van handmatig werk, het verbeteren van procesflow of het verhogen van output — technologie biedt de sleutel.
1. Cobot-oplossingen voor schuren en polijsten
Veel metaal- en kunststofverwerkende bedrijven worstelen met tijdrovende, ergonomisch zware taken zoals handmatig schuren. EKB ontwikkelt cobotoplossingen die dit werk automatisch uitvoeren — ook bij complexe vormen of kleine series. Het resultaat: constante kwaliteit, kortere doorlooptijden en medewerkers die zich kunnen richten op taken met meer toegevoegde waarde.
2. Machine vision voor kwaliteitscontrole
Met geavanceerde visiontechnologie helpt EKB klanten hun productkwaliteit continu te monitoren. Automatische label- of lasnaadinspectie voorkomt fouten, bespaart tijd en reduceert uitval. Zo wordt de productiviteit verhoogd zonder concessies aan kwaliteit.
3. Slimme aansturing en procesoptimalisatie
Ook in de interne logistiek en besturing speelt EKB een rol. Door integratie van besturingssystemen, data-analyse en procesvisualisatie krijgen bedrijven meer grip op hun productieflow. Dit zorgt voor beter benut personeel, kortere wachttijden tussen bewerkingen en hogere efficiëntie.
Deze voorbeelden laten zien dat verhoging van arbeidsproductiviteit niet draait om harder werken, maar om slimmer werken — met technologie die de mens ondersteunt.
Zelf aan de slag met productiviteitsverhoging
Het verbeteren van arbeidsproductiviteit is geen keuze meer, maar een voorwaarde voor toekomstbestendigheid. Dat vraagt om een combinatie van technologische en sociale innovatie: investeren in automatisering en digitalisering, maar ook in de vaardigheden van de mensen die ermee werken.
Belangrijke randvoorwaarden zijn:
-
Procesanalyse: breng verspillingen en knelpunten in kaart.
-
Slimme technologie: benut cobots, vision en automatisering om processen te versnellen.
-
Multidisciplinaire samenwerking: laat afdelingen beter samenwerken voor een soepele productieflow.
-
Toekomstgerichte vaardigheden: investeer in training en ontwikkeling van medewerkers.
-
Samenwerking in de keten: werk met partners, leveranciers en kennisinstellingen om innovatie te versnellen.
De industrie van morgen vraagt om mensen én technologie die elkaar versterken. Bedrijven die vandaag de stap zetten naar meer automatisering, bouwen aan de productiviteit van de toekomst.
Dit artikel is oorspronkelijk gepubliceerd op het nieuwsplatform IndustrieVandaag
